Nhà thờ Chí Hòa (tên hiệu: Nhà thờ Đức Mẹ Mân Côi) thuộc họ Chí Hòa, khởi đầu là họ nhánh của họ Chợ Quán (1771-1890) và được Đức Giám mục Phêrô Bá Đa Lộc quy tụ, sau đó trở thành họ nhánh của họ Tân Định.
Họ đạo được chính thức thành lập ngày 10 tháng 10 năm 1890 với tên Thạnh Hòa, gồm có 100 giáo dân, do linh mục Jean Génibrel (Thượng) (cha sở Tân Định) phụ trách.
Thánh đường đầu tiên cũng là Thánh đường hiện tại, được Đức cha Mão (Mossard) xây vào năm 1890 trên khu đất do ông Huyện sĩ Lê Phát Đạt dâng, khu đất này rộng tới 600 mẫu. Nhà thờ được cất theo mẫu nhà nguyện trong Bệnh viện Grall cũ (Bệnh viện Quân sự của quân đội Pháp và nay là Bệnh viện nhi đồng II) và được khánh thành ngày 7 tháng 10 năm 1900. Mặt bằng Nhà thờ có hình Thánh giá theo kiến trúc Roman.
Theo thiết kế ban đầu, Nhà thờ Huyện Sỹ gồm 5 gian, với chiều dài khoảng 50m. Tuy nhiên, giới chức trong họ đạo Chợ Đũi đã xin cắt bớt một gian và dùng số tiền dư ra để xây Nhà thờ Chí Hòa.
Nhà thờ có khuôn viên rất rộng và thoáng mát, Nhà thờ mang nét cổ kính phong cách kiến trúc Gothic giản lược, bên trong Nhà thờ có những đèn chùm rất đẹp. Trong khuôn viên Nhà thờ còn có nhà sách, tuy không rộng lớn nhưng vẫn được trưng bày khéo léo, hài hòa.
Nhà thờ Chí Hòa tuy không có quy mô hoành tráng và trang trí cầu kỳ như một số Nhà thờ khác cùng thời điểm đó nhưng với chiều dài lịch sử hàng trăm năm, Nhà thờ Chí Hòa ngày nay là một nơi lưu giữ những dấu ấn của Sài Gòn xưa.
Bài: Sưu tầm & biên tập.